تاریخچه بازی تخته نرد
بعضی وقت ها نیاز است که در سکوت بازی کنیم. به آرامش و تفکر بیشتری احتیاج داریم. بازی های فکری از قدیم رایج بوده و انسان ها به آنها وابسته بودند. در این مقاله می خواهیم شما را با یکی از جذابت ترین بازی های فکر و دو نفره آشنا کنیم. شاید شما هم یکی از طرفداران این بازی هیجان انگیز باشید.
«تخته نرد» یک بازی با قدمت تاریخی است. قدمت این بازی به 3000 سال قبل از میلاد در ایران بر می گردد. این بازی با 30 مهره و دو تاس است که در یک صفحه به شکل مار طراحی شده است. این بازی با نام های دیگری همچون «نیای تخت نرد» یا «شطرنج» نیز شناخته می شود.
جالب است بدانید که پیش از این همه گمان می کردند این بازی تاریخی، در گورستان سلطنتی در شهر بین النهرین، همان عراق امروزی پیدا شده اما این صفحه بازی در گورستانی باستانی، در شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان یافت شده است.
از این نوع بازی های صفحه و مهره زیاد کشف شده است. مثلا حدود 5000 هزار سال پیش یک بازی در اشکال عقاب و عقرب، در حاشیه هلیل رود در جیرفت استان کرمان، به دست یوسف مجید زاده کشف شد.
در کاوش های دیگر، نمونه های دیگری از این بازی در تپه سیلک کاشان، صخره های خارک در خلیج فارس کشف شده بود.
تعداد بیشتر و نمونههای کهن تر از این نوع بازیهای صفحه و مهرهای، در ایران کشف شده است. البته در بین دیگر کشورهای کهن دنیا مانند چین، مصر و… وجود داشته است. در واقع همه این بازیهای ابتدایی به گونهای بودند که تعدادی سنگ یا مهره را در صفحهای که دارای خانههایی به تعداد مختلف بوده، جابهجا میکردند.
ابداع کننده بازی تخته نرد کیست؟
اما بهترین تخته نرد که کهن ترین آن نیز هست، در دوره ساسانیان بدست وزیری باهوش و دانا، به نام «بزرگمهر» ابداع شد.
در مورد تاریخچه تخته نرد آمده است که در زمان سلسله ساسانیان و پادشاهی خسرو یکم، معروف به (خسرو انوشیروان دادگر)، پادشاه وقت کشور هندوستان با نام دیورسام بزرگ برای اینکه خرد و دانایی ایرانیان را بسنجد؛ تا بتواند برتری خود را به اثبات برساند، همراه هدایایی نفیس شطرنجی با مهره هایی از یاقوت سرخ و زمرد و به همراه یک نامه و «تخت ریتوس» دانا، برای پادشاه ایران فرستاد. که در آن نامه به پادشاه ایران نوشت بود : «حال که شما شاهنشاه ما هستید پس خردمندان ( دانایان ) شما از خردمندان ما برترند. پس شیوه بازی با این صفحه و مهره ها را برایمان بفرستید. یا اینکه بعد از آن باید برای ما ساو و باج بفرستید.»
شاه ایران 40 شبانه روز زمان در خواست کرد. که در آخر وزیری جوان به نام بزرگمهر اینگونه گفت: که این صفحه به مانند یک جنگ طراحی شده است. یعنی دو رنگ مهره در مقابل هم قرار می گیرند. که هر کس داناتر و باهوش تر باشد پیروز می شود.
بزرگمهر به پاس اردشیر یکم (اردشیر بابکان)، بنیانگذار سلسله ساسانیان آن را نیوارد شیر به معنی اردشیر نجیب نام نهاد.
در متن کتاب چترنگ نامک، ( یکی از کتابهای بجا مانده از زبان پارسی میانه)، آمده است که بزرگمهر در ابداع بازی تخته نرد از نمادهای گوناگونی که عموماً مربوط به باورهای زرتشتی است الهام گرفته است.
حال که با تاریخچه این بازی جالب و قدیمی آشنا شدید، می خواهیم اصطلاحات مهم آن را نیز به شما یاد دهیم. شاید شما هم اکنون ترغیب شدید که یکی از این تخته نرد های زیبا و نفیس را بخرید و همین الان بازی را شروع کنید!
اصطلاحات مهم و اصلی بازی تخته نرد
در این قسمت با اصطلاحات و فلسفه تخته نرد، برای شروع یک بازی جدید و قدیمی آشنا می شویم.
تخته نرد به کره زمین تشبیه شده است.
چهار قسمت تخته نرد به چهار فصل سال یعنی بهار، تابستان، پاییز و زمستان را نشان می دهد.
مهره ها که به دو رنگ سیاه و سفید است، به روز و شب تشبیه شده است.
صفحه بازی از 24 خانه تشکیل شده است. که نشانگر 24 ساعت در شبانه روز یعنی یک روز است.
تعداد مهره ها 30 عدد می باشد. که بیانگر30 روز یک ماه است.
تعداد 5 دست بازی نشانه پنج وقت شبانه روز می باشد.
در صفحه بازی هر طرف 12 خانه دارد. که به 12 ماه از سال شمسی تشبیه شده است.
زمین بازی به آسمان شباهت دارد.
تاس به معنی بخت و اقبال ماست. چرخش تاس به معنی، گردش ایام چرخش افلاک و ستارگان است.
چیدن هر مهره در ابتدای بازی نشانه آفرینش دنیاست.
هر مهره نشان یک انسان است. گردش هر مهره در بازی به معنی حرکت انسانها، یا به عبارتی بهتر زندگی کردن است.
در پایان خارج شدن هر مهره، از صفحه بازی نشانگر مرگ انسان است.
واقعا جالب بود. این بازی زیبا می تواند شما را در سیر گردش زندگی قرار دهد. اگر شما هم دوست دارید اکنون این بازی را شروع کنید، می توانید یک تخته نرد اصل و نفیس را از فروشگاه ما بخرید و با دوست یا همسرتان بازی را استارت بزنید.